GreenComp
Het Europees competentiekader voor duurzaamheid
De competentiegebieden van het GreenComp framework van de EU vormen een leidraad voor de conferentie. Bij elke inspiratiesessie en workshop kun je terugvinden bij welk(e) competentiegebied(en) het aansluit.
GreenComp is een beschrijving van de beoogde uitkomst van duurzaamheidsonderwijs en is gepresenteerd in 2022. Het is het resultaat van een groot onderzoek van de EU.
GreenComp is opgebouwd uit vier competentiegebieden. In de figuur worden ze verbeeld als de honingraat: het belichamen van duurzaamheidswaarden, stuifmeel: het omarmen van de complexiteit van duurzaamheid, bloemen: het visualiseren van een duurzame toekomst, en bijen: het nastreven van duurzaamheid. Elk gebied bestaat weer uit drie competenties en de figuur laat het al zien: de competenties hangen samen.
Een eenvoudiger overzicht:
| Het belichamen van duurzaamheidswaarden • het waarderen van duurzaamheid • het ondersteunen van eerlijkheid • het bevorderen van de natuur | Het omarmen van de complexiteit van duurzaamheid • systeemdenken • kritisch denken • probleemafbakening |
| Het visualiseren van een duurzame toekomst • toekomstgeletterdheid • aanpassingsvermogen • verkennend denken | Het nastreven van duurzaamheid • politieke handelingsvaardigheid • collectieve actie • individueel initiatief |
De competenties zijn er voor elke lerende, ongeacht leeftijd of opleidingsniveau en in elke vorm van onderwijs. Op de conferentie maken we de vertaalslag naar het voortgezet onderwijs.
Definities en voorbeelden
De definities komen rechtstreeks uit GreenComp: Het Europes competentiekader voor duurzaamheid (Bianchi et al. 2022).
Duurzaamheid betekent dat prioriteit wordt gegeven aan de behoeften van alle levensvormen en van de planeet door ervoor te zorgen dat de planetaire grenzen niet worden overschreden door menselijke activiteiten.
Een duurzaamheidscompetentie stelt lerenden in staat duurzaamheidswaarden te belichamen en complexe systemen te omarmen, om te kunnen overgaan tot of vragen om actie waardoor de gezondheid van het ecosysteem wordt hersteld en gehandhaafd en de rechtvaardigheid wordt versterkt, wat resulteert in een visie voor een duurzame toekomst.
1. Het belichamen van duurzaamheids waarden
| 1.1 Het waarderen van duurzaamheid | Nadenken over persoonlijke waarden; bepalen en uitleggen hoe waarden tussen mensen en in de loop van de tijd variëren, en tegelijkertijd kritisch beoordelen hoe zij overeenkomen met duurzaamheidswaarden |
| 1.2 Het ondersteunen van eerlijkheid | Gelijkheid en rechtvaardigheid voor de huidige en toekomstige generaties ondersteunen en van vorige generaties leren voor duurzaamheid |
| 1.3 Het bevorderen van de natuur | Erkennen dat de mens deel uitmaakt van de natuur; en de behoeften en rechten van andere soorten en van de natuur zelf respecteren ten behoeve van het herstel en de vernieuwing van gezonde en veerkrachtige ecosystemen |
2. Het omarmen van de complexiteit van duurzaamheid
| 2.1 Systeemdenken | Een duurzaamheidsprobleem van alle kanten benaderen; rekening houden met tijd, ruimte en context om te begrijpen hoe elementen binnen en tussen systemen met elkaar in wisselwerking staan |
| 2.2 Kritisch denken | Informatie en argumenten beoordelen, veronderstellingen identificeren, de status-quo ter discussie stellen en nadenken over de manier waarop persoonlijke, sociale en culturele achtergronden van invloed zijn op het denken en de conclusies |
| 2.3 Probleemafbakening | Huidige of potentiële uitdagingen formuleren als een duurzaamheidsprobleem in termen van moeilijkheid, betrokkenen, tijd en geografische omvang, om geschikte benaderingen vast te stellen voor het anticiperen op en voorkomen van problemen en voor het terugdringen van en aanpassen aan reeds bestaande problemen |
3. Het visualiseren van een duurzame toekomst
| 3.1 Toekomstgeletterdheid | Alternatieve duurzame toekomstbeelden visualiserendoor alternatieve scenario’s te bedenken en te ontwikkelen en de stappen te identificeren die nodig zijn om het gewenste duurzame toekomstbeeld te verwezenlijken |
| 3.2 Aanpassingsvermogen | Overgangen en uitdagingen in complexe duurzaamheidssituaties beheren en beslissingen over de toekomst nemen in het licht van onzekerheid, dubbelzinnigheid en risico’s |
| 3.3 Verkennend denken | Een relationele denkwijze hanteren door verschillende disciplines te verkennen en met elkaar te verbinden, creativiteit te gebruiken en te experimenteren met nieuwe ideeën of methoden |
4. Het nastreven van duurzaamheid toekomst
| 4.1 Politieke handelingsvaardigheid | Door het politieke systeem navigeren, politieke verantwoordelijkheid en verantwoordingsplicht voor niet-duurzaam gedrag vaststellen en doeltreffend beleid voor duurzaamheid eisenhodenaan |
| 4.2 Collectieve actie | In samenwerking met anderen actie ondernemen om verandering teweeg te brengen |
| 4.3 Individueel initiatief | De eigen mogelijkheden ten aanzien van duurzaamheid vaststellen en actief bijdragen tot het verbeteren van de vooruitzichten voor de gemeenschap en de planeetrisico’s |
Waarom dit raamwerk?
Er zijn meerdere beschrijvingen van uitkomsten voor lerenden. We hebben voor GreenComp gekozen, omdat het voortvloeit uit recent literatuuronderzoek en raadpleging van experts en belanghebbenden.
Bronvermelding
Bianchi, G., Pisiotis, U. and Cabrera Giraldez, M., GreenComp The European sustainability competence framework, Punie, Y. and Bacigalupo, M. editor(s), EUR 30955 EN, Publications Office of the European Union, Luxembourg, 2022, ISBN 978-92-76-46485-3, doi:10.2760/13286, JRC128040.